خوراک کنسانتره یک نوع خوراک است که در ترکیب با دیگر مواد غذایی به مصرف دام یا طیور می‌رسد. این خوراک‌ها برای بهبود تعادل غذایی و همچنین غنی شدن ارزش غذایی با خوراک‌های دیگر ترکیب شده و یک خوراک کامل را به وجود می‌آورند. حال بهتر است ببینم نحوه مخلوط کردن خوراک کنسانتره با مواد غذایی دیگر به چه صورت است و چگونه باید از آنها استفاده کرد.
خوراک کنسانتره چیست؟
کنسانتره از جمله موادی است که به مصرف دام و طیور می‌رسد. کنسانتره شامل چندین ماده مختلف هستند که جهت افزایش شیردهی دام، افزایش تخم‌گذاری طیور، تامین انرژی، کاهش تلفات و موارد دیگر استفاده می‌شوند. البته خوراک کنسانتره یک مکمل برای خوراک دام و طیور است و نباید به شکل مجزا استفاده شود. به عبارتی میتوان گفت کنسانتره یک نوع خوراک ناقص است که از درصد زیادی انرژی، پروتئین، انواع ویتامین، مواد معدنی، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی و سایر افزودنی‌های خوراکی برخوردار است. برای همین خوراک کنسانتره باید با سایر مواد غذایی مانند ذرت و کنجاله سویا مخلوط شده و سپس به مصرف دام یا طیور برسد.
انواع خوراک کنسانتره
کنسانتره‌ها میتوانند تنها بر روی یک دسته از مواد مغذی متمرکز شوند. در این رابطه میتوان به انواع کنسانتره‌های زیر اشاره کرد:
- کنسانتره انرژی
- کنسانتره پروتئینی
- کنسانتره مواد معدنی و ویتامین‌ها
از سوی دیگر کنسانتره‌ها برای گونه‌های جانوری نظیر دام و طیور در مراحل مختلف در دسترس هستند. در این رابطه هم میتوان به کنسانتره طیور برای پرندگان بین 1 روز الی 6 هفته، کنسانتره در حال رشد برای پرندگان در سنین 6 الی 16 هفته، کنسانتره تخمگذار مخصوص پرندگان در حال تخم‌گذاری، کنسانتره دوره شروع و دوره پایان برای پرندگان گوشتی، کنسانتره بوقلمون، کنسانتره گاو و کنسانتره گوسفند و بز اشاره کرد.
مزایا و معایب خوراک کنسانتره
خوراک کنسانتره از مزایای زیادی برخوردار است و استفاده از آن جهت تغذیه دام یا طیور مزیت‌های زیادی را به همراه دارد. از جمله:
- عدم نیاز به افزودن ریز مغذی‌ها به مواد غذایی
- فرمولاسیون دقیق بر اساس نیاز دام یا طیور
- کاهش نیروی کار جهت تامین علوفه یا دان
- حذف مشکلات ناشی از خرید و انبار کردن مواد مورد نیاز دام یا طیور
- کاهش هزینه‌های تولید به دلیل کاهش هزینه‌های حمل، انبارداری و غیره
- کاهش زمان جهت تامین مواد لازم برای رشد و پرورش دام و طیور
با اینکه استفاده از خوراک کنسانتره مزایای زیادی دارد، اما امکان اشتباه در زمان مخلوط کردن مواد وجود دارد. برای مثال ممکن است در ترکیب کنسانتره با ذرت اشتباه صورت بگیرد. همچنین در صورتی که ماشین آلاتی همچون آسیاب چکشی، میکسر و یا سنگ‌شکن در دسترس دامدار نباشد، استفاده از کنسانتره دشوار می‌گردد.
نحوه مخلوط کردن خوراک کنسانتره با سایر مواد
همانطور که متوجه شدیم کنسانتره باید با سایر مواد ترکیب شده و سپس به مصرف دام یا طیور برسد. نحوه مخلوط کردن خوراک کنسانتره با ماده‌ای همچون ذرت به شرح زیر است:
- در ابتدا باید مقدار مورد نیاز ذرت را اندازه‌گیری کرد. همچنین اگر نیاز به اضافه کردن سبوس گندم یا هر ماده دیگری باشد، باید آنها را اندازه کرده و در یک طرف نگه داشت.
- پس از آن باید به خرد کردن دانه‌های ذرت پرداخت. برای این کار میتوان از آسیاب چکشی و یا سنگ‌شکن استفاده کرده و آنها را به اندازه مناسب خرد کرد. پس از این کار باید دانه‌های خرد شده را مجددا وزن کرده تا مطمئن شد که وزن آن کم نشده است.
- در صورتی که دامدار از میکسر برخوردار باشد، میتواند از آن جهت ترکیب کنسانتره با سایر مواد استفاده نماید. در صورت عدم وجود میکسر هم میتوان از بیل استفاده کرده و آنها را با هم مخلوط کرد. تنها باید اطمینان حاصل شود که کلیه مواد به طور کامل با هم مخلوط شده‌اند.
- پس از مخلوط کردن مواد، خوراک را میتوان کیسه کرده و یا به مصرف حیوان رساند.
بررسی فرآیند تولید کنسانتره دام سبک
فرآیند تولید کنسانتره به همان میزان نحوه مصرف کنسانتره از اهمیت زیادی برخوردار است. تولید کنسانتره دام یا طیور هر چقدر دقیق‌تر باشد، محصول نهایی از کیفیت بیشتری برخوردار شده و نیازهای دام یا طیور را به طور کامل پوشش می‌دهد. به طور معمول فرآیند تولید کنسانتره به صورت زیر است:
- ورود مواد اولیه به کارخانه
در مرحله ابتدایی مواد اولیه نمونه‌برداری می‌شوند و تحویل واحد آزمایشگاه می‌شوند. در آزمایشگاه این مواد از نظر سلامت و بهداشت مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند. برای همین مرحله سنجش سلامت از مهمترین مراحل تولید کنسانتره است.
- تخلیه مواد اولیه و انتقال به انبارهای کارخانه
در مرحله دوم مواد اولیه تخلیه شده و به انبارهای کارخانه انتقال داده می‌شوند.
- توزین و بررسی نهایی
در مرحله سوم مواد اولیه طبق فرمول‌های صادر شده توسط کارشناسان تغذیه، به طور دقیقی توزین می‌شوند. این مرحله و همچنین مرحله بعدی از نظر مخلوط و همگن‌سازی مواد مورد توجه زیادی هستند.
- میکروب زدایی
در مرحله چهارم از تولید خوراک کنسانتره، میکروب‌زدایی صورت می‌گیرد. برای این کار هم مواد به قسمت کاندیشنینگ انتقال داده می‌شوند تا به منظور میکروب‌زدایی و پخت به آنها بخار تزریق شود. پس از آن با اضافه شدن بایندر، از دستگاه پلت‌ساز عبور می‌کنند. همچنین در بخش خاصی تحت جریان شدید هوا قرار می‌گیرند و مورد خشک و خنک‌سازی واقع می‌شوند. در این مرحله کار تولید کنسانتره به پایان می‌رسد.
- نگهداری کنسانتره
خوراک کنسانتره آماده شده و به صورت کنسانتره پلت یعنی توده‌های فشرده شده فشنگی، به سیلوهای نگهداری منقل می‌شود.
جمع بندی
کنسانتره‌ها ترکیبی ازغلات و سایر مواد از جمله ویتامین‌ها، پروتئین‌ها، روغن‌ها، مواد معدنی، مواد آلی و هر چیز دیگری هستند که دام یا طیور برای رشد و پرورش به آنها نیاز دارد. خوراک کنسانتره به طور ویژه‌ای جهت تامین مواد مغذی مورد نیاز حیوان فرموله می‌شود. این مواد باید با سایر اقلام خوراکی ترکیب شده و به مصرف دام یا طیور برسد. نحوه مخلوط کردن خوراک کنسانتره هم شامل مراحلی است که درمتن به آنها اشاره کردیم. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشترو یا خرید کنسانتره دام و طیور میتوانید با کارشناسان شرکت مفید دانه باروک تماس حاصل فرمایید.
