بدن دام علاوه بر علوفه، به کنسانتره نیاز دارد تا تمام مواد مورد نیاز را دریافت نماید. کنسانتره دام شامل ترکیبات مختلفی همچون انواع ویتامین، اسیدهای آمینه، پروتئین و غیره است و نیازهای دام را به خوبی تامین می‌کند. میزان مصرف کنسانتره در جیره دام مسئله بسیار مهمی بوده و باید مورد توجه دامدار قرار بگیرد. با توجه به این موضوع میتوان گاو را به خوبی تغذیه کرده و به رشد بیشتر او کمک کرد. در ادامه به بررسی این موضوع پرداخته و با میزان مصرف کنسانتره در جیره دام آشنا می‌شویم.
کنسانتره دام چیست؟
کنسانتره دام یک خوراک ناقص است که در ترکیب با موادی همچون علوفه به مصرف دام می‌رسد. این مواد به صورت خشک و جامد تولید می‌شوند و به تغذیه و تقویت دام می‌پردازند. کنسانتره دامی شامل مواد مختلفی بوده که تمام آنها نیازهای تغذیه‌ای دام را به طور کامل تامین می‌کنند. همچنین این مواد به رشد و تکامل سریع‌تر دام کمک می‌نمایند. کنسانتره‌های دامی معمولا به صورت پلت با اندازه‌های گوناگون تولید می‌شوند. گاهی اوقات هم به شکل مش یا آردی تولید و عرضه می‌شوند. دامدار باید با توجه به نحوه مصرف کنسانتره دام، آن را با علوفه و سیلو ترکیب نماید و به مصرف گله برساند.
میزان مصرف کنسانتره در جیره دام‌های مختلف
میزان مصرف کنسانتره گاو شیرده
برای پرورش گاوهای شیرده از انواع مختلفی از کنسانتره دامی استفاده می‌شود. نوع کنسانتره مصرفی به میزان تولید، مرحله بارداری و شیردهی دام بستگی دارد. دامدار با توجه به این موارد به انتخاب و خرید بهترین کنسانتره گاو شیری پرداخته و آن را با علوفه‌ای همچون یونجه به مصرف دام می‌رساند. میزان مصرف کنسانتره در گاوهای شیری هم به میزان شیردهی آنها بستگی دارد. برای مثال مقدار خوراک خشک برای گاو با دوازده کیلوگرم شیر در روز با وزن 500 کیلوگرم، 10 کیلوگرم بوده که 2 کیلوگرم آن کنسانتره است. لازم به اشاره است که کنسانتره دام گاو شیرده کم حجم بوده و وقت کمی برای عبور از دستگاه گوارش و هضم نیاز دارد. این مواد نسبت به علوفه خوش خوراک‌تر هستند و انرژی و پروتئین مورد نیاز دام را به خوبی تامین می‌نمایند.
میزان مصرف کنسانتره گاو خشک آبستن
با نزدیک شدن به پایان دوره شیردهی باید میزان مصرف علوفه و کنسانتره کاهش پیدا کند. به جای این مواد معمولا از مواد با ارزش غذایی پایین‌تر و ارزان‌تر استفاده می‌شود. این روند تا دو هفته قبل از زایمان ادامه پیدا کرده و در این زمان کنسانتره و علوفه‌های مرغوب به جیره دام اضافه می‌شوند.
میزان مصرف کنسانتره گوساله پرواری
پرورش گوساله پرواری شامل دو مقطع سه ماهه اول پروار و سه ماهه دوم پروار است. در سه ماهه اول گوساله در حال رشد بوده و به مواد پروتئینی نیاز دارد. همچنین دریافت مواد کلسیم‌دار برای گوساله ضروری است. افزایش وزن گوساله در این مقطع هم با سرعت زیادی همراه است. حال در سه ماهه دوم که اندام و استخوان دام رشد خود را کرده است، باید به دنبال چاق و پروار کردن دام بود. در این زمان معمولا از خوراک‌های دارای انرژی بالا استفاده می‌شود. برای همین هفتاد درصد جیره دام در این مقطع را کنسانتره با انرژی زیاد تشکیل می‌دهد.
کنسانتره دام مکمل پر تولید و سوپر تولید
دام سوپر تولید و پر تولید به دام‌های 22 الی 125 روز پس از تولد گفته می‌شود. در این مراحل دام‌ها در حین رسیدن به اوج شیردهی، کاهش وزن زیادی پیدا می‌کنند. برای همین به منابع اضافی انرژی نیاز دارند. از این رو باید از کنسانتره دامی درجه یک و علوفه باکیفیت برای تغذیه آنها استفاده شود. دامدار در این دوره یک محیط خاص را برای دام ایجاد کرده تا کمترین میزان کاهش وزن را داشته باشد و حداکثر سودآوری ممکن برای دامدار ایجاد گردد.
میزان مصرف کنسانتره دام تلیسه
گوساله ماده یا تلیسه از مهمترین گروه گله است. هدف دامداران از پرورش این دام‌ها این است که گوساله‌های ماده در سن 13 الی 14 ماهگی جفت‌گیری کرده و در کمتر از 25 ماهگی زایمان نمایند. حال هرگونه خطا در تغذیه گوساله ماده یا تلیسه سبب وارد آمدن خسارات سنگین به گله و دامدار می‌شود. از این رو تهیه کنسانتره تلیسه و توجه به میزان مصرف صحیح آن بسیار مهم است و باید مورد توجه دامدار قرار بگیرد.
میزان مصرف کنسانتره گوسفند داشتی
پرورش دام داشتی به منظور تولید شیر، فرآورده‌های لبنی، گوشت و پشم انجام می‌شود. تغذیه در میزان بره‌زایی و رشد بره‌ها تاثیر زیادی دارد. معمولا سه هفته پیش از قوچ‌اندازی کنسانتره به جیره اضافه می‌شود که این میزان روزانه در حدود 100 الی 300 گرم است. مصرف کنسانتره در دوران ابتدایی آبستنی کاهش پیدا کرده و 6 هفته مانده به زایمان مجددا افزایش پیدا می‌کند. با توجه به آمار موجود تغذیه مناسب در این دوره به لحاظ اقتصادی برای دامدار بسیار مفید است. چرا که تغذیه با رشد بره ارتباط مستقیمی دارد. میزان مصرف کنسانتره پس از زایمان هم مهم بوده و باید با توجه به تعداد بره‌ها مشخص شود. مصرف کنسانتره برای تک قلوزاها زیر 50 درصد جوابگو است.
میزان مصرف کنسانتره بره پرواری
جیره بره پرواری شامل بیشترین میزان کنسانتره است. بعد از دوره شیرخواری جیره بره باید شامل 80 الی 90 درصد کنسانتره باشد تا بره بتواند به وزن کشتار برسد.
چند نکته مهم در استفاده از کنسانتره دامی
- بهترین کار این است که کنسانتره دامی به صورت پلت شده و بدون تغییر در ساختار ظاهری مصرف شود. برای همین از خیس کردن در آب یا مخلوط کردن موادی غیر از آنچه در جیره توصیه شده است، خودداری شود.
- استفاده از کنسانتره دامی باید به صورت تدریجی باشد و درصدی از کل مقدار توصیه شده در جیره منظور گردد.
- کنسانتره دام برای گاوهای شیرده باید در 3 الی 4 وعده در روز داده شود.
جمع بندی
میزان مصرف کنسانتره در جیره دام موضوع مهمی است که باید مورد توجه دامدار قرار بگیرد. با توجه به این مورد میتوان دام را به خوبی تغذیه کرده و مواد مورد نیاز در جهت رشد او را تامین کرد. جهت خرید انواع کنسانتره دامی میتوانید از طریق شرکت مفید دانه باروک اقدام کرده و کنسانتره با بالاترین کیفیت را خریداری نمایید.
