عوامل موثر بر کیفیت پوسته
1-سویه
2-بیماری ها
3-مدیریت
4-تولک رفتن
5-سن پرنده
6-داروها
7-کیفیت آب
8-استرس و دمای محیط
9-تغذیه و فرمولاسیون جیره
10- منبع و نسبت کلسیم و فسفر
نحوه بهبود کیفیت پوسته
1-ویتامین C (اسید اسکوربیک):
اسید اسکوربیک برای سنتز ماتریکس آلی (تروپوکلاژن) پوسته تخم مرغ ضروری است. اسید اسکوربیک با کاهش سطح کورتیزون پلاسما در پرنده اثرات بد استرس گرمایی را کاهش می دهد. اسید اسکوربیک عاملی در جذب ویتامین D به متابولیت هورمونی فعال Calcitriol’ (OH)2D3 است که جذب روده ای کلسیم را تحریک می کند و بنابراین کلسیم پلاسما را به سطحی می رساند که از معدنی شدن طبیعی استخوان ها پشتیبانی می کند.
سطح جیره 250 میلی گرم اسید اسکوربیک به ازای هر کیلوگرم جیره مرغ، تولید تخم مرغ و کیفیت پوسته تخم مرغ را با افزایش جذب کلسیم روده ای یا با تحلیل کلسیم استخوان به واسطه تولید (OH)2D3)1,25بهبود می بخشد.
2-بی کربنات سدیم (NaHCO3):
مرغ های 30 هفته ای که با 1% NaHCO3 جیره تغذیه شده بودند و در دمای 32 درجه سانتیگراد در برنامه روشنایی معمولی یا متناوب قرار گرفتند، شکستن پوسته تخم مرغ را بهبود بخشیدند. بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ در گروه با برنامه روشنایی متناوب بیشتر بود. مکمل NaHCO3 به مرغ های تخمگذار در دماهای بالا وسیله ای برای بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ است زیرا مرغ ها بی کربنات اضافی را در طول دوره تشکیل پوسته فعال مصرف می کنند.
افزودن بی کربنات سدیم یا سسکوئی کربنات سدیم خالص شده، نشان داده است که تعادل الکترولیت های غذایی را بالا می برد، تعادل اسید-باز را بهبود می بخشد و تأثیر مثبتی بر کیفیت پوسته تخم مرغ دارد.
3-آلومینوسیلیکات ها: نتایج حاکی از بهبود 40 درصدی وزن مخصوص تخم مرغ و بهبود 2.2 درصدی درضریب تبدیل خوراک با افزودن 0.75 درصد آلومینوسیلیکات سدیم به جیره های مرغ تخمگذار است. کیفیت پوسته در تابستان افزایش می یابد اما در زمستان افزایش نمی یابد. با این حال، هنگام انتخاب ترکیب و ظرفیت تبادل یونی سیلیکات ها باید دقت شود.
4-مواد معدنی: روی، منگنز و مس ترکیباتی هستند که در فرآیند متابولیک تشکیل پوسته تخم مرغ نقش دارند. این مواد معدنی کمیاب به عنوان عوامل کمکی آنزیم‌های درگیر در تشکیل ماتریکس پوسته عمل می‌کنند. کربنیک انیدراز، که وابسته به روی است، رسوب کربنات کلسیم را برای تشکیل پوسته تخم مرغ تحریک می کند. آنزیم پلیمراز که به منگنز وابسته است، ماتریکس یا پایه گلیکوپروتئین پوسته را تشکیل می دهد.
مکمل جیره غذایی با مواد معدنی بسیار قابل دسترس مانند کمپلکس های اسید آمینه معدنی، وزن پوسته و ضخامت پوسته تخم مرغ را افزایش می دهد. مس با فعالیت آنزیم لیزیل اکسیداز حاوی مس بر سنتز غشای پوسته تأثیر می گذارد. مکمل غذایی متیونین روی باعث بهبود قدرت شکستن پوسته شد. در جایی که سولفات روی به غلظت تقریبی روی متیونین روی اضافه شد، هیچ بهبودی در کیفیت پوسته مشاهده نشد.
5- کلسیم: در ماه‌های تابستان، کلسیم اضافی را به مرغ‌های مسن 1gبه ازای هر پرنده به شکل صدف بیش از نیاز طبیعی بدهید. اندازه ذرات مورد نظر منبع کلسیم را در زمان تشکیل پوسته حفظ کنید. حداقل اندازه منبع کلسیم برای بهبود احتباس سنگدان حدود 1 میلی متر است. حلالیت و جذب منبع کلسیم باید معیار اصلی باشد. محتوای منیزیم منبع کلسیم باید تا حد امکان کم باشد. کلسیم ارگانیک نیز گزینه خوبی است.
6-مواد شیمیایی: تزریق ایندومتاسین 4 یا 16 ساعت پس از ورود تخمک به رحم، تخمگذاری را به تاخیر می اندازد و از دفع زودرس برخی از تخمک های دارای پوسته نرم و پوسته کمتر جلوگیری می کند. عوامل شیمیایی مانند اسید سالیسیلیک، آسپرین باعث کاهش دمای بدن مرغ های تخمگذار در هنگام استرس گرمایی می شود و در نتیجه اثرات سوء آن را کاهش می دهد.
7-مدیریت: کاهش شکستگی تخم مرغ در مزارع مستلزم توجه مداوم به جزئیات مدیریت و نگهداری مناسب تجهیزات است.
حفظ کیفیت پوسته تخم مرغ یک فعالیت پیچیده است.