تنش گرمایی یکی از عوامل محیطی اصلی موثر بر تولید دام و طیور است
استرس در حیوانات را می توان به عنوان هر عاملی که باعث اختلال در هموستاز و تعادل داخلی پایدار آنها می شود، تعریف کرد. استرس یک پاسخ بیولوژیکی برای به دست آوردن مجدد تعادل ایجاد می کند. دمای بالای محیطی یکی از مهم ترین عوامل استرس زای محیطی برای تولید طیور است که زیان های اقتصادی قابل توجهی را برای صنعت ایجاد می کند.
تغییرات آب و هوا، تنظیم حرارت و استرس
تغییرات آب و هوایی شیوع و شدت شرایط تنش گرمایی را در اکثر مناطق تولید طیور در سراسر جهان افزایش داده است. دمای بهینه برای رفاه و عملکرد حیوانات طیور – به اصطلاح منطقه حرارتی – بین 18 تا 22 درجه سانتیگراد است. هنگامی که پرندگان در این محدوده دمایی نگهداری می شوند، نیازی به صرف انرژی برای حفظ دمای ثابت بدن ندارند. استرس گرمایی نتیجه تنظیم حرارت ناموفق در حیوانات است، زیرا آنها مقدار بیشتری گرما از آنچه می توانند از دست بدهند تولید می کنند. به این معنی که بین مقدار خالص گرمای تولید شده توسط حیوان و ظرفیت آن برای دفع این گرمای بدن به محیط، تعادل منفی وجود دارد.
استرس گرمایی – عوامل موثر
این عدم تعادل انرژی تحت تأثیر عوامل محیطی مانند نور خورشید، تابش حرارتی، دمای هوا، رطوبت و تراکم موجود است، اما همچنین تحت تأثیر عوامل مرتبط با حیوانات مانند وزن بدن، پوشش و توزیع پر، وضعیت هیدراتاسیون، میزان متابولیسم و مکانیسم های تنظیم کننده حرارت است. علاوه بر این، عوامل استرس زا می توانند عوامل مختلفی مانند کیفیت خوراک و بیماری که می توانند منجر به تلفات شدید در سلامت و عملکرد شوند.
افزایش تعداد تنفس – نفس نفس زدن – مکانیسم اصلی جوجه ها برای از دست دادن گرما است که با تبخیر آب از مجاری تنفسی حاصل می شود اما رطوبت نسبی سقفی را بر تبخیر آب و متعاقب آن دفع گرما تحمیل می کند. بنابراین، ارتباط تنش گرمایی نه تنها با دمای بالا، بلکه با رطوبت نسبی بالا نیز وجود دارد.
استرس گرمایی را می توان به دو دسته اصلی حاد و مزمن طبقه بندی کرد:
1-استرس گرمایی حاد به افزایش کوتاه و سریع دمای محیط (چند ساعت) اطلاق می شود، به طور کلی، طیور درجه ای از انعطاف پذیری را در برابر استرس گرمایی حاد از خود نشان می دهند.
2-استرس گرمایی مزمن زمانی است که دماهای بالا برای دوره های طولانی تری (چند روز) باقی می مانند و مکانیسم های جبرانی آنها برای حفظ یکپارچگی بافت کافی نیست و در نتیجه سلامت و عملکرد مختل می شود.
واکنش حیوان به استرس گرمایی